کوشش امارات برای حفظ تالاب ها و تبدیل آن ها به جاذبه گردشگری - بچه های ریاضی

داوران جایزه معماری آقاخان، سال جاری گلچینی از برندگان را انتخاب کردند که عبارت اند از: مدرسه دوزیست بامبو در بنگلادش، موزه ای به شکل گُوِه در کرانه باختری و مرکز تالاب واسیت (Wasit Wetland Centre) در شارجه امارات متحده عربی.

مرکز تالاب واسیت به وسیله شرکت معماری X-Architects از دبی طراحی شده؛ در این پروژه جاه طلبانه، یک تالاب راکد به یک زیست بوم طبیعی شکوفا و جاذبه ای گردشگری تبدیل شده است. داوران جایزه معماری آقاخان می گویند:

طبق این پروژه که مدل قدرتمندی را بنا گذاشته است، ایجاد توسعه با کمترین اثرات منفی و با درنظرگرفتن محیط زیست در منطقه ای که ذاتاً به ویرانی تمایل دارد، امکان پذیر است.

محوطه هشت هکتاری تالاب یادشده، زمانی یک تالاب بی ارزش بود؛ اما طی دو دهه گذشته پاک سازی و به زیستگاهی مناسب برای تعداد زیادی از گونه های حیوانی و گیاهی تبدیل شده است. مرکز تالاب واسیت به عنوان یک حضور محتاطانه خلق شد تا مردم کشور امارات بتوانند از وسط یک بیابان بزرگ نظاره گر چشم اندازی نایاب از تالاب باشند.

طراحان پروژه از توپوگرافی طبیعی منطقه استفاده کردند تا ساختمان هایی بسازند که بخشی از حیات وحش باشد و باعث جلب توجه نگردد. بازدیدنمایندگان برای ورود به آن باید از رمپی عبور نمایند که آن ها را به مجموعه ای متشکل از یک راهروی تماشای طولانی، محوطه های آموزشی و امکانات پژوهشی راهنمایی می نماید. فرید اساعیلی، از مؤسسان شرکت X-Architects، می گوید:

هدف ما این بود که کمترین مداخله را داشته باشیم. این معماری را به عنوان راهکاری برای احیای طبیعت ساختیم و نمی خواستیم که آن را روی طبیعت بنا کنیم. این مرکز و محیط طبیعی اطراف آن هر روز بیشتر در هم تنیده می شوند و گیاهان در اطراف آن در حال رشد هستند. با گذشت زمان، طبیعت این سازه را دربر می گیرد و معماری خود را خلق خواهد نمود.

در مرکز تالاب واسیت، چندین سکو برای تماشای پرندگان تالاب وجود دارد که استتار شده است و علاقه مندان می توانند از نزدیک آن ها را مشاهده نمایند.

احیای تالاب

روند احیای تالاب ها از اوایل دهه 2000 آغاز شد، زمانی که سلطان بن محمد القاسمی، حاکم شارجه، دستور داد برای حمایت از حیات وحش، مکان های بالقوه شارجه مورد آنالیز قرار بگیرند. هنگامی که این آنالیز نشان داد این تالاب با وجودِ حوضچه های آب راکد، جمعیت زیادی از پرندگان را به خود جلب می نماید، حاکم شارجه اجازه توسعه آن را صادر و در سال 2007، آن را به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام نمود.

پیتر هلیلر، نویسنده و فعال محیط زیست بریتانیایی مستقر در امارات متحده عربی که بخشی از تیم اصلی تحقیق بود، می گوید:

روند احیای تالاب مستلزم یک فرایند سخت بود. توسعه دهندگان برای مسدودکردن آب، در بعضی نقاط کرانه هایی ایجاد و در بعضی نقاط کرانه ها را برداشتند. آن ها فرایند ریختن زباله در منطقه را به طور کامل متوقف کردند و ردیفی از درختان محافظ در اطراف سازه موردنظر کاشتند.

روند آهسته احیای تالاب منجر به افزایش درخورتوجه تنوع زیستی گیاهان و حشرات شد و گونه های پرندگان را به سرعت چندبرابر کرد؛ به طوری که طبق اعلام اداره محیط زیست و منطقه ها حفاظت شده شارجه، این تالاب اکنون نه تنها زیستگاه 350 گونه ی پرنده است، بلکه حدود 100 گونه پرنده مهاجر نیز از آن استفاده می نمایند. علاوه بر این، مرکز مذکور، محل معروفی برای گردشگری طبیعت و بازدید بچه های مدرسه است. از نظر پیتر هیلر، درس مهمی که می توان از این موفقیت گرفت، ارزش صبرکردن است. او می گوید:

برای اینکه این تالاب به ارزش کامل خود برسد و برترین نتیجه را بدهد، به زمان احتیاج است. تصورکنید که برای حفاظت از یک منطقه باید راهی مداوم و مؤثر برای تأمین آب کافی پیدا کنید و در ادامه به نظارت و مدیریت آن بپردازید. هیچ کس انتظار ندارد که چنین کارهایی در عرض چند سال به نتیجه کامل برسند.

با وجود چالش های آب وهوایی در امارات متحده عربی که بارندگی چندانی ندارد، محدوده احیا و حفاظت از تالاب ظاهراً در شرایط خوبی به سر می برد. تالاب واسیت، یکی از چندین محوطه ای است که اداره محیط زیست و منطقه ها حفاظت شده شارجه در سال های اخیر توسعه داده است که از آن جمله می توان به ذخیره خور کلبا اشاره نمود.

به طور کلی امارات متحده عربی به خود می بالد که 10 تالاب این کشور در لیست تالاب های مهم بین المللی در کنوانسیون رامسر قرار دارند، از جمله پناهگاه حیات وحش رأس الخور دبی، پناهگاه حیات وحش جبل علی و ذخیره کوه هاتا که به تازگی اضافه شده اند. در این لیست بعلاوه ذخیره تالاب الوثبا در نزدیکی ابوظبی نیز قرار گرفته است که پس از حدود 70 سال توانسته است، فلامینگوها را برای اولین بار برای تخم گذاری به این منطقه بکشاند.

به طور معمول منطقه های مثل امارات به واسطه شرایط آب وهوایی، برای تأمین آب به مداخله انسان احتیاج دارند و آب فاضلاب تصفیه شده به عنوان منبع رایج آن ها استفاده می گردد. انتخاب دقیق نی ها نیز می تواند فرایند تصفیه ثانویه را برای آن ها فراهم کند. پیتر هیلر معتقد است که این گونه پروژه ها برای امارات متحده عربی هر روز اهمیت بیشتری پیدا می نماید و آن ها به عنوان متولیان تالاب هایی که به تازگی به لیست رامسر اضافه شده اند، موظف هستند که از این محوطه ها به خوبی نگهداری نمایند.

فعالان محیط زیست امیدوار هستند که در فاز بعدی توسعه، پژوهش بیشتری درباره محیط زیست تالاب های امارات انجام گردد تا درک بهتری از حیات وحش بومی این کشور و نحوه ایجاد زیستگاهی مجذوب کننده تر برای جذب گونه های تازه به دست آید. فرید اسماعیلی امیدوار است که میراث تالاب واسیت، بچه ها را به مقوله حفاظت از محیط زیست ترغیب کند و در عینِ حال معماران و برنامه ریزان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. او می گوید:

فکر می کنم به واسطه سرعت توسعه در امارات، بسیاری از تالاب ها و محیط زیست طبیعی کشور قربانی شده اند. به همین علت باید به فکر نوعی از معماری باشیم که نسبت به فرهنگ و محیط زیست حساس تر باشد.

اگر برای سفر به دبی برنامه ریزی می کنید، می توانید تور دبی را در خبرنگاران جستجو نموده و برترین آفر تور را از میان آژانس های معتبر مسافرتی با پایین ترین قیمت بخرید. بعلاوه برای داشتن برنامه ریزی دقیق تر برای سفر خود، خبرنگاران لیست کاملی از جاهای دیدنی دبی را در اختیار شما قرار داده است که ضمن کسب اطلاعات لازم درباره آن ها، سفر راحت تر و بهتری داشته باشید.